De compositie is een sleutelbegrip voor het maken van mooie beelden. Het verwijst naar hoe de diverse elementen in het beeld zich verhouden tot elkaar en tot het beeldkader.

Denk aan:

• Staat een boom in het midden, links, rechts of helemaal onderaan in beeld?


• Zijn er veel drukke vormen binnen je kader te zien (foto of film) of is er een groot leeg vlak?


• Is er één bepaalde lijn heel belangrijk binnen je kader?


• Er zijn ook een paar composities die belangrijk zijn en veel worden gebruikt:

Symmetrische compositie
Bij de symmetrische compositie maak je een verdeling die van links naar rechts hetzelfde is. Dit kun je zien doordat je in het midden een verticale lijn kunt tekenen. Dit is ook de plek waar het onderwerp geplaatst kan worden.

Centrale compositie
Bij deze compositie plaats je het onderwerp precies in het midden. Je maakt een verdeling die vaak van onder naar boven en van links naar rechts een beetje hetzelfde is. Er staan 2 aslijnen: één in het midden van boven naar beneden (verticaal) en één in het midden van links naar rechts (horizontaal). Dit is een heel rustige, evenwichtige compositie.

Alle denkbeeldige lijnen van de foto wijzen in dit voorbeeld naar het kruispunt van de 2 lijnen in het midden, waardoor de compositie nog wordt versterkt.

Asymmetrische compositie
Wanneer de verticale aslijn uit het midden gezet wordt, is er een asymmetrische compositie. Meestal wordt deze beeld-as op ongeveer ¹/₃ of ^2/₃ van de kant gezet. Deze verhouding komt in de meeste gevallen overeen met de Gulden Snede of de regel van drie.

Het bankje staat met deze compositie op de verticale beeld-as. Andere onderdelen in het beeld leiden de aandacht naar deze lijn toe. In het bovenstaande beeld is dit onder andere het pad naar het bankje toe.

L-compositie
Door een verticale èn een horizontale beeld-as uit het midden te plaatsen krijg je een L-compositie. De aandacht komt op de beeld-assen te liggen, met als belangrijkste aandachtspunt het kruispunt. De beeld-assen worden over het algemeen in een evenwichtige verhouding geplaatst, die weer overeenkomt met de Gulden Snede of de regel van drie.

In de foto zie je dat de L gespiegeld staat, dus niet zoals in de tekening een echte L. De vorm mag gespiegeld en geroteerd staan, zolang het de vorm maar houdt.

Geometrische compositie
Wanneer er geen belangrijke beeld-assen aanwezig zijn, is er geen duidelijk aandachtspunt. De beeld-assen die er zijn, kunnen met beeldvlakken samenvallen. Geometrische vormen zijn: rechthoek, driehoek en cirkel. Je kunt ze met een passer of liniaal maken. Bij de geometrische compositie is er in de vlakverdeling ook een geometrische vorm of richting te zien:, en er is een meetkundig karakter aan het beeld.

Denk erom: dit betekent niet dat alles kriskras door elkaar staat: de hoofdlijnen gaan allemaal dezelfde kant op of onder een hoek van 90^o.

Diagonale compositie
Door de beeldelementen in het beeld langs een diagonale lijn te plaatsen, wordt er een beeld-as gemaakt waar de aandacht naar toe gaat. De aandacht volgt de lijn door het beeld, waarbij een stijgende (van links naar rechts) of dalende (van rechts naar links) lijn onderscheiden kan worden.

De diagonale compositie wekt een gevoel van beweging in het beeld op, en wordt zo als dynamisch ervaren. Er lijkt veel beweging in de compositie te zitten.